Overslaan en naar de inhoud gaan
Alles loopt op wieltjes voor Heusden-Zolderse natuur

Alles loopt op wieltjes voor Heusden-Zolderse natuur

Het bekende Circuit Zolder ligt in een 70 ha groot domein tussen de heide, in waterrijk landschapspark De Wijers. Met de uitbreiding van niet-gemotoriseerde sporten en recreatie, nam het belang van groenelementen de laatste jaren sterk toe. Binnen 2B Connect pakt het Regionaal Landschap Lage Kempen (RLLK) de bufferzone tussen het Circuit en de omgeving aan.

Een uitvoerings- en een groenplan verenigen daarbij meerdere functies: een sterke link met de buurt en streek, een kwalitatieve opleiding van de groenarbeiders, een helder en pragmatisch nazorgplan en een frequente en duidelijke communicatie over de werken. Zo geeft het RLLK de 53 jaar oude racebaan een duurzame toekomst.  

Een mix van biotopen langs de racebaan

Door het jarenlange maaibeheer van de bermen langs het Circuit Zolder, bevatten vele plaatsen nog hei en heischrale elementen. Letterlijk platgetreden onverharde paden bleven doorheen de jaren open zand. De bufferzone tussen het Circuit en de omgeving werd meer dan 50 jaar lang met rust gelaten, met spontane opslag van grove den en inlandse eik als resultaat.

Deze afwisselende biotopen vormen nog een thuis voor heidesoorten zoals  

  • de bastaardzandloopkever, blauwvleugelsprinkhaan en spurrie op de zandpaden;
  • heide, hazenpootje, zandblauwtje, muizenoor, gewoon biggekruid, kleine vuurvlinder en het icarusblauwtje in de bermen;
  • spork, taxus, wespenorchis en blauwe bosbes in de bufferzones.

U kan er zelfs de mierenleeuw, heidelibel of een foeragerende zwarte specht vinden.

Keuze voor recreatie en natuurbeleving

Voor landschapspark De Wijers vormt het Circuit Zolder niet alleen een belangrijk recreatief startpunt. Door haar ligging is de racebaan ook een belangrijk verbindingsgebied tussen verschillende natuurdomeinen in de omgeving. De laatste jaren breidde het Circuit haar activiteiten uit met niet-gemotoriseerde sporten. De groenelementen dragen bij tot de beleving van het domein. Via een langdurige samenwerking tussen het RLLK en het Circuit kregen verwaarloosde groenelementen alvast een meer biodivers en duurzaam beheer.

Veiligheid door diverse bomen, van verschillende leeftijden

Flinke dennenbomen, met stammen op ooghoogte en de kruin op enkele meters hoogte, omgeven het Circuit Zolder. Dat levert amper een visuele buffer op tussen de racebaan en omwonenden. Bovendien brengt deze situatie ook een veiligheidsprobleem met zich mee op het Circuit en langs de openbare weg: omvallende bomen en afbrekende takken door storm, sneeuw, ziekte of ouderdom. Deze steeds groeiende, uniforme bomenrijen vormen ook een ecologische barrière voor de soorten uit de buurt.

De maatregel drong zich op om de dennenbomen te vervangen door nieuwe loofbomen. Via hakhoutbeheer op de loofbomen ontstaat er lager tegen de grond een dicht groen scherm:

  • Bij hakhoutbeheer splitst de boomstam zich. Zo vormt zich op ooghoogte een dicht bladerscherm en ontstaat er een groene buffer voor de buurtbewoners.
  • De bomen worden om de ca. 10 jaar opnieuw gesnoeid. Ze groeien vrij snel opnieuw uit, maar niet tot instabiele hoge bomen. Zo is er minder kans op afvallende takken en omwaaiende bomen.
  • Geoogste stammen kunnen dienen als alternatieve, duurzame energiebron om lokale gebouwen te verwarmen. Aangezien de bomen steeds weer aangroeien, zijn er telkens voldoende houtsnippers beschikbaar om houtsnipperkachels te voeden. Bovendien komt het hout uit de eigen regio, zonder vervuilende en dure transport.
  • Het landschap kent meer diversiteit (pas gekapte bomen, oudere bomen…). Voor heel wat planten en dieren is dit interessanter dan een uniform naaldbos.

Specifieke aanpak

De hoge dennenbomen (+15m) staan vrijwel steeds tussen twee afsluitingen die zelf tussen de twee en acht meter van elkaar staan. Om veiligheidsredenen mag er slechts op specifieke dagen en uren in deze zone worden gewerkt.
Daarnaast beschouwen buurtbewoners de bufferzone als een belangrijk landschappelijk element rondom hun huis en/of straat. Zowel voor het kappen van de bomen als voor de communicatie met de omwonenden ontwikkelde het RLLK een specifieke aanpak.

Al in de loop van 2014 en 2015 startte het RLLK met communiceren en kaptesten uit te voeren, via steun van de Vlaamse Landmaatschappij. Dankzij 2B Connect past het RLLK deze aanpak toe op de rest van de buffer. Elk jaar komt een ander deel van de bufferzone aan bod. Met 2B Connect-middelen plantte het RLLK in 2016 zo’n 10.000 stuks inheems plantgoed aan en vormde het 1.550 meter bufferzone om.

Voor, tijdens en na deze werken kregen buurtbewoners in nauw overleg mee inspraak over welke bomen zouden verdwijnen en welke bleven staan. Deze acties kregen zelfs een plekje op de veel gebruikte buurtwebsite bolderberg.be. In 2017 staat nog eens 470 meter omvorming op het programma, met het aanplanten van nog eens meer dan 1.000 bomen.

Uitvoerings- en groenplan

Om het beheer te verzekeren, maakt het RLLK een uitvoeringsplan op voor het onderhoud van de verschillende zones. Daartoe kregen de groenarbeiders van Circuit Zolder al een eerste opleiding over de juiste toepassing van beheermethoden. Andere opleidingen volgen later. Een groenplan legt de klemtoon bij het betrekken van de buurt en de groenarbeiders, bij een helder en pragmatisch nazorgplan, bij een heldere communicatie, bij de link met de streek… Zo loopt alles op wieltjes.

Foto: © RLLK